Các nghiên cứu gần đây cho thấy phương pháp mix-and-match , pha trộn và kết hợp các liều vắc xin có thể tạo ra phản ứng miễn dịch tốt hơn.
Để trở lại vẻ ngoài cuộc sống bình thường sau Covid-19, công dân toàn cầu phải được tiêm chủng ngừa cúm tàu. Trong khi các chương trình tiêm chủng của một số quốc gia đang được tiến hành, một số chướng ngại vật như sự do dự, lo ngại về độ an toàn và các hạn chế về sản xuất, cung cấp, đang ngăn cản việc tiêm chủng toàn thế giới.
Việc tiêm trộn các loại vắc xin Covid-19 khác nhau đã nổi lên như một giải pháp tiềm năng cho những vấn đề này. Tất cả các loại vắc xin hiện có - trừ vắc xin Johnson & Johnson chỉ một liều - phải được tiêm hai liều; liều đầu tiên tăng cường hệ thống miễn dịch, trong khi liều thứ hai tăng cường hiệu quả của liều một.
Tiêm trộn các liều vắc-xin không chỉ là một sự thúc đẩy rất cần thiết cho việc triển khai vắc-xin trên toàn cầu, mà các nghiên cứu còn cho thấy điều đó có thể cung cấp khả năng bảo vệ tốt hơn chống lại cúm tàu.
Tiêm trộn AZ và Pfizer: có tác dụng?
Tất cả các nghiên cứu về tiêm trộn vắc-xin đều đang ở giai đoạn đầu, nhưng một nghiên cứu sơ bộ của các nhà khoa học Đại học Oxford hồi tháng 6 cho thấy phác đồ tiêm trộn vắc-xin AstraZeneca (AZ) và Pfizer tạo ra phản ứng miễn dịch mạnh mẽ chống lại cúm tàu, tạo ra kháng thể cao hơn so với phác đồ tiêm cả hai liều vắc-xin AstraZeneca.
Các nhà nghiên cứu tiến hành nghiên cứu Com-COV (So sánh các kết hợp vắc-xin Covid-19) cho thấy thứ tự tiêm các liều cũng làm thay đổi tác dụng, với phác đồ tiêm AZ rồi tiêm Pfizer cho ra phản ứng miễn dịch tốt hơn là ngược lại.
Giáo sư Matthew Snape, điều tra viên chính trong cuộc thử nghiệm, cho biết: “Nghiên cứu Com-COV đánh giá sự “pha trộn và kết hợp” giữa cặp vắc xin AZ và Pfizer để xem những vắc xin này có thể được sử dụng thay thế cho nhau ở mức độ nào, có tiềm năng cho phép triển khai linh hoạt trong tiêm chủng ở Vương quốc Anh và trên toàn cầu.
“Các kết quả cho thấy rằng khi được tiêm trộn cách nhau bốn tuần, cả tiêm AZ trước và sau Pfizer đều tạo ra phản ứng miễn dịch cao hơn ngưỡng được đặt ra bởi tiêu chuẩn miễn dịch của Oxford-AstraZeneca.”
Một thử nghiệm gần đây hơn được tiến hành ở Hàn Quốc cho thấy rằng việc tiêm trộn vắc-xin, với AZ là liều đầu tiên và Pfizer là liều thứ hai, gây ra mức độ kháng thể trung hòa cao hơn sáu lần so với mức kháng thể được thấy sau hai liều tiêm AstraZeneca.
Nghiên cứu cũng phân tích hiệu quả của chế độ tiêm trộn vắc-xin đối với các biến thể của virus corona. Theo Cơ quan Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hàn Quốc, không có nhóm [tham gia thử nghiệm] nào giảm hoạt động trung hòa biến thể Alpha lần đầu tiên được xác định ở Anh, nhưng mức kháng thể trung hòa giảm từ 2,5 đến sáu lần đối với các biến thể Beta, Gamma và Delta, được phát hiện lần đầu tiên ở Nam Phi, Bra-zin rồi Ấn Độ.
Các nghiên cứu ở Tây Ban Nha và Đức cho thấy rằng chế độ dùng liều vắc xin hỗn hợp tạo ra phản ứng miễn dịch tốt hơn so với việc sử dụng hai liều cùng là vắc-xin AstraZeneca.
Tiêm trộn vắc-xin có an toàn?
Các loại vắc xin được đánh giá trong các nghiên cứu này – Comirnaty của Pfizer và Vaxzevria của AstraZeneca - được sử dụng rộng rãi trong các chương trình tiêm chủng trên toàn cầu, đã được chứng minh là an toàn và hiệu quả cao trong việc ngăn ngừa Covid-19.
Nghiên cứu Oxford Com-COV đã quan sát thấy bốn trường hợp bị phản ứng phụ nghiêm trọng trong tất cả các nhóm người tham gia thử nghiệm nhưng tuyên bố cả bốn trường hợp đều không “được coi là liên quan đến tiêm chủng”. Một ban giám sát dữ liệu an toàn độc lập đã xem xét dữ liệu an toàn của cuộc thử nghiệm, và các bác sĩ tại địa điểm thử nghiệm giám sát tất cả các trường hơp phản ứng phụ ngay tại hiện trường.
Tuy nhiên các nhà nghiên cứu Com-COV lưu ý trong một nghiên cứu trước đó rằng 30% đến 40% những người được tiêm trộn báo cáo bị sốt sau khi tiêm mũi thứ hai, so với từ 10% đến 20% với những người được tiêm cùng một loại vắc xin cho cả hai liều. Điều này có thể là do khoảng thời gian giữa hai liều tiêm ngắn hơn, bốn tuần giữa các liều được sử dụng trong nghiên cứu Oxford. Dữ liệu an toàn từ nhóm thử nghiệm với hai liều tiêm trộn cách nhau 12 tuần vẫn đang được chờ.
Nghiên cứu về độ an toàn của việc tiêm trộn các liều vắc-xin vẫn còn quá sớm và đang được tiến hành. Các nghiên cứu chính chứng minh hiệu quả và độ an toàn tương đối của phác đồ tiêm trộn AZ-Pfizer đã được thực hiện trên quần thể bệnh nhân tương đối thấp - 463 người trong trường hợp của nhóm Com-COV tiêm cách 4 tuần và 499 trong nghiên cứu ở Hàn Quốc, trong đó chỉ 100 người thực sự được tiêm trộn. Như trưởng nhóm điều tra Com-COV Matthew Snape đã thừa nhận vào cuối tháng 6, các nghiên cứu với số lượng người tham gia thấp “không phát hiện ra được tác dụng phụ tỷ lệ 1/1.000, chứ đừng nói đến tác dụng phụ tỉ lệ 1/50.000”. Rõ ràng cần có các nghiên cứu mở rộng trên các nhóm lớn hơn nhiều để kiểm tra dứt điểm độ an toàn của việc tiêm trộn vắc xin.
Thế các loại vắc-xin khác thì sao?
Nghiên cứu ban đầu về tiêm trộn vắc-xin của Đại học Oxford, Com-COV1, tập trung vào việc tiêm trộn các mũi AstraZeneca và Pfizer. Com-COV2 thì đang đánh giá tính an toàn và khả năng sinh miễn dịch của việc kết hợp vắc xin Moderna và Novavax với liều đầu tiên là vắc-xin Pfizer hoặc AstraZeneca.
Các nhà nghiên cứu nói rằng khi ngày càng có nhiều loại vắc-xin Covid-19, số lượng mũi tiêm trong nghiên cứu tiêm trộn vắc-xin càng có thể tăng lên. Các nghiên cứu tiêm trộn thử nghiệm các tổ hợp vắc-xin khác cũng đang diễn ra trên khắp thế giới, bao gồm thử nghiệm ở Moscow về tổ hợp AZ-Sputnik V, cũng như thử nghiệm tại Philippines về tổ hợp CoronaVac của Sinovac với sáu loại vắc-xin khác nhau.
Tác giả: Darcy Jimenez
Nguồn: https://www.pharmaceutical-technology.com/features/covid-19-vaccine-mixi...